แนวคิดและหลักการของ 5ส คำว่า 5ส เป็นแนวคิดพื้นฐานในการจัดระเบียบ ปรับปรุงสถานที่ทำงานและการทำงานด้วยตนเองและทีมงาน ในการทำ 5ส จะมีความเชื่อบนรากฐานที่ว่าทุกคนเป็นส่วนหนึ่งของงานและต้องมีการพัฒนาการสร้างลักษณะนิสัยที่เป็น แบบอย่างที่ดีในการปฏิบัติงานดังนั้น การจัดทำกิจกรรม 5ส ในสถานที่ทำงาน จึงสามารถสร้างบรรยากาศที่ดีในการทำงาน ทุคนในหน่วยงานสามารถช่วยเหลือกันในการทำงาน อันจะก่อให้เกิดประโยชน์แก่องค์กรโดยส่วนร่วม
คำว่า 5ส มาจากคำย่อ 5S ซึ่งเป็นตัวแรกของอักษรญี่ปุ่น 5 คำ คือ
1. สะสาง (SEIRI) อ่านว่า เซริ หมายถึง แยกของที่ต้องการออกจากของที่ไม่ต้องการแล้วขจัดทิ้งไป
2. สะดวก (SETTON) เซตง หมายถึง เป็นการจัดระเบียบของสิ่งของที่ต้องการเก็บไว้ใช้ทำให้หยิบใช้งานได้ง่าย สะดวก และปลอดภัย
3. สะอาด (SEISO) อ่านว่า เซโซ หมายถึง การทำความสะอาดสถานที่ พื้นที่อุปกรณ์ ครุภัณฑ์ โดยการเก็บกวาด เช็ดถู ตรวจเช็คดูว่าปราศจากสิ่งสกปรกหรือไม่ รวมทั้งการบำรุงรักษา
4. สุขลักษณะ (SEIKETSU) อ่านว่า เซเคทชิ เป็นการสร้างคุณภาพชิวิตที่ดีก็หมายความว่า ได้ดำเนินทั้ง 3ส คือ สะสาง สะดวก สะอาดแล้ว
5. สร้างนิสัย (SHTTSUKE) อ่านว่า ซิทซิเคะ เป็นการทำกิจกรรมนั้นบ่อย ๆ ครั้ง จนกลายเป็นนิสัยและเป็นระเบียบวินัยในการทำงานของตนเอง และวัฒนธรรมขององค์กรอย่างสม่ำเสมอแต่ละขั้นตอนมีวิธีปฏิบัติดังนี้
ขั้นตอนที่ 1 สะสางเป็นการแยกของดีออกจากของที่ไม่ดีเพราะถ้าของที่ไม่ดีติดไปกับของดีเสียชื่อถ้าของที่ดีติดไปกับของไม่ดีเสียดายในการจัดทำกิจกรรมสะสางนั้น จะต้องมีขั้นตอนสำคัญอยู่ 3 ขั้นตอนคือ1. สำรวจ จะต้องสำรวจว่าเอกสาร วัสดุ อุปกรณ์ ครุภัณฑ์ เครื่องมือ เครื่องจักร ฯลฯ สิ่งใดบ้างที่อยู่ภายใต้การดูแลของหน่วยงาน และสิ่งใดบ้างที่อยู่ภายใต้การดูแลของตน2. แยก เมื่อสำรวจแล้วจะต้องแยกระหว่างของดีและของไม่ดีออกจากกัน ของที่ดีมีค่าและสามารถใช้ในการปฏิบัติงานได้เก็บไว้ใช้ต่อไป 3. ขจัด เมื่อแยกของดีมีค่าออกไปแล้วของที่ไม่ดีไม่มีค่าให้ทิ้งไป แต่ของที่ไม่ดีแต่มีค่าให้นำไปให้แผนกหรือบุคคลอื่นใช้งาน หรือไม่ก็ขายถ้าหากไม่เกิดประโยชน์เหตุที่ต้องมีการสะสางเพราะ- เก็บของบายอยางไว้มากเกินไป สถานที่คับแคบ- เปลืองเวลาในการค้นหา- เปลืองเนื้อที่ในการจัดเก็บ- ตรวจสอบยาก ดูแลยาก เปลืองเวลาอะไรที่ต้องขจัดให้สำรวจดูว่าอะไรเป็นวัสดุ ครุภัณฑ์ เครื่องจักร และเอกสารที่จำเป็นและไม่จำเป็น- เอกสารที่ไม่ใช้แล้ว กระดาษเก่า ๆ ข้อสอบเก่า ๆ หนังสือเก่า ๆ- เครื่องมือ วัสดุ อุปกรณ์ ที่ชำรุดซ่อมไม่ได้- ของที่เก็บไว้มาก ๆ ไม่ได้ใช้ประโยชน์ข้อดีของการสะสาง- ขจัดความสุญเสียของการใช้พื้นที่- ประหยัดเวลาในการทำงาน- เหลือพื้นที่ใช้สอยมากยิ่งขึ้นหมายเหตุ การจัดากรสะสางให้ระมัดระวังมากสำหรังการจัดากรกับของไม่ดีของตั้งกรรมการสะสางและพิจารณาดูก่อนที่จะจัดการทิ้งหรือขาย
ขั้นตอนที่ 2 สะดวกนำของที่ได้คัดเลือกว่าเป็นของดีในขั้นตองที่ 1 มาจัดระเบียบให้เรียบร้อง โดยกำหนดสถานที่ วิธีการจัดวาง การนำมาใช้ให้เรียบร้อย เอกสารทุกชิ้นต้องดูแลว่าไม่อยู่ในสภาพชำรุด เสียหาย จะต้องพิจารณาดูว่า คุณสมบัติ ทั้งนี้เพื่อป้องกันอุบัติเหตุและปัญหาที่เกิดขึ้น การจัดสะดวกให้ยึดหลัก หายก็รู้ ดูแล้วสบายตา "เหตุที่ต้องจัดให้สะดวกเพราะ- ของทุกชิ้นควรจะถูกจัดให้เป็นระเบียบเพื่อสบายตา- ของประเภทเดียวกันควรจะอยู่รวมกันเพื่อหาง่าย- ของที่ใช้งานบ่อย ควรจะอยู่ใกล้เพื่อไม่เสียเวลา หยิบใช้งาน- เอกสารจัดเก็บตามระบบเอกสารเพื่อหาง่าย- มีเส้นแบ่งเขตแบ่งพื้นที่และป้ายบอกสิ่งของบอกสถานที่จัดเก็บเอกสารสิ่งของเพื่อสะดวกในการค้นหาตรวจสอบของเมื่อนำมาใช้แล้วให้เก็บเข้าที่เดิมเพื่อหาง่าย ใช้ง่าย ทุกคนใช้ร่วมกันได้เมื่อจัดสะดวกแล้วจะมีผลดีคือ- หาของเจอ หยิบมาใช้งานได้ทันที เสียเวลาน้อย- ควบคุมดูแลสิ่งของได้ง่าย ทำงานง่ายขึ้น- มีความปลอดภัย จากการทำงานยิ่งขึ้น
ขั้นตอนที่ 3 สะอาดเมื่อจัดสะดวกแล้วจะต้องทำความสะอาด เพราะถ้าห้องไม่สะอาด สกปรก รกรุงรังแล้ว ที่ทำงานในพื้นที่นั้นไม่สดชื่น ใจห่อเหี่ยว ไม่มีความสุข เสียสุขภาพการทำให้สะอาด- ปัดกวาด เช็ดถูด้วยไม่กวาดถูพื้นทุกซอกทุกมุม โดยเฉพาะหน่วยงานต่าง ๆ - ควรมี Big Cleaning Day คือวันทำความสะอาดครั้งยิ่งใหญ่- เพื่อจะช่วยเหลือให้สะอาดได้เร็วขึ้น- ทุก ๆ คนต้องมีส่วนช่วยในด้านการรักษาความสะอาด- แบ่งพื้นที่ทำความสะอาด- อย่าลืมบริเวณมุมกับซอกตู้ ซอกโต๊ะ
ขั้นตอนที่ 4 สุขลักษณะเมื่อจัดทำ 3ส แล้วก็จะมีข้อที่เป็นผลพลอยได้กับข้อ 4 คือ สุขภาพของทุกคนในองค์กรดีขึ้น เพราะไม่มีขยะ มลภาวะ จากสิ่งของที่ ทำให้จิตใจห่อเหี่ยว หลังจากจะต้องมีการปรับปรุงพื้นทีให้มีชีวิตชีวา เช่น จัดสวน ปลูกต้นไม้ ทาสีใหม่ ถ้าหากจัดทำ 3ส ได้สมบูรณ์แล้วคุณภาพชีวิตของเจ้าหน้าที่ในบริเวณนั้นก็จะอยู่อย่างมีความสุขทั้งกายและใจ
ขั้นตอนที่ 5 สร้างนิสัย ให้นำ 4ส มาใช้และต้องมีการทบทวนเป็นประจำ ให้ทุกคนไปปฏิบัติทุกวันเป็นความเคยชินและกลายเป็นนิสัย รวมทั้งทุกคนเข้าใจกฎระเบียบ และวินัย ในการทำงานปฏิบัติตามระเบียบวินัยอย่างเคร่งครัดเคารพกฎระเบียบและเป็นการเพิ่มผลผลิตทีดีขององค์กรรวมทั้งพัฒนาคนให้เป็นกำลังแรงงานที่มีคุณค่าให้กับประเทส"อยู่ในกฎระเบียบและปฏิบัติกิจกรรมอย่างสม่ำเสมอเป็นการสร้างนิสัย"
วันพฤหัสบดีที่ 28 สิงหาคม พ.ศ. 2551
สมัครสมาชิก:
ส่งความคิดเห็น (Atom)
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น